Zjawisko przestępczości osób nieletnich to współcześnie najistotniejszy temat poruszany poprzez przedstawicieli prawa, psychologów oraz pedagogów. Badania pokazują zdecydowany przyrost czynów zabronionych z udziałem młodych ludzi. W takim kontekście niezwykle istotnym elementem staje się szkoła, a w niej wychowawcy oraz pedagodzy, których praca powinna przyczynić się do swoistej poprawy jakości życia nieletnich.
Na co dzień często słyszymy o przestępczości. Słownik socjologiczny nie definiuje jednoznacznie przestępczości. Traktuje przestępstwo jako czyn zawiniony, naruszający obowiązujące prawo, uznany za społecznie szkodliwy lub niebezpieczny, a jednocześnie zagrożony formalnie określoną karą. Historię opisuje jako ciąg najazdów, rabunków oraz wyrzynania przeciwników. Przestępstwa obecne są w naszym codziennym życiu i różnymi drogami wciskają się do naszych domów, nie pozwalając nam o sobie zapomnieć. Zrozumiałe jest zatem zainteresowanie przestępczością, choć różne są przyczyny, dla których poświęca się jej uwagę. Przez wiele wieków nie było ścisłego określenia, co jest przestępstwem a co nim nie jest. Decydował o tym król, cesarz, car, książę. Mieli oni pełną władzę nad swymi poddanymi, sami będąc ponad prawem, mogąc się z łatwością wykupić przed klątwą papieską daniną lub pokutą. Ustawy określające, co jest przestępstwem, pojawiły się w Europie dopiero w wieku XVI, i głosiły zasadę, że dozwolone jest wszystko, co nie jest zakazane. Nadal jednak główną funkcją prawa była jego funkcja karna. Dopiero dwa wieki później, w dobie Oświecenia, dostrzeżono jego funkcję gwarancyjną – nie wolno karać za to, czego wcześniej wyraźnie nie zabroniono. Termin przestępstwo, używany przez kryminologię zawiera w sobie czyny bezprawne, zawinione, społecznie szkodliwe oraz karalne.
Przestępstwem jest czyn człowieka zabroniony przez ustawę pod groźbą kary jako zbrodnia lub występek, bezprawny, zawiniony i społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż znikomy. To właśnie podmiot czynu decyduje o tym, że dane zachowanie będzie postrzegane jako przestępstwo, a innym razem jako czyn karalny. O ile ustawodawca w kodeksie karnym nie przewidział przypadków wyłączenia nieletniego z odpowiedzialności karnej, o tyle jedynie kilka wykroczeń będzie mogło stanowić czyn karalny, to znaczy będzie można pociągnąć nieletniego do odpowiedzialności karnej.
Przestępczość młodzieży to jeden z podstawowych problemów współczesnego społeczeństwa. Każdego dnia media donoszą o skutkach poczynań młodych ludzi, o ich brutalności i agresji. Zachowania przekraczają przyjęte w społeczeństwie normy społeczne i noszą znamiona przestępstw. Wielu ludzi zastanawia się jakie są przyczyny takich zachowań, jakie są uwarunkowania społeczne takich zachowań, gdyż przeciwdziałać przestępczości można przede wszystkim przez usuwanie jej źródeł.
